حجاب و پوشش از جمله مسائل فرهنگی و اخلاقی است که جایگاه خاصی در تمامی ادیان و مذاهب الهی داشته و همواره به عنوان یکی از مظاهر عفاف و پاکدامنی شناخته شده است. یکی از دلایل اساسی این اهمیت، فطری بودن گرایش انسان به پوشش و عفاف است. در این مقاله، با نگاهی به منابع تاریخی و متون مقدس ادیان مختلف، به بررسی فطری بودن پوشش، جایگاه آن در ادیان الهی و تفاوت‌های آن در فرهنگ‌ها و مذاهب گوناگون می‌پردازیم.

فطری بودن پوشش از منظر دینی

پوشش و حجاب، بر اساس آموزه‌های دینی، یک امر فطری است که ریشه در ذات و سرشت انسان دارد. داستان حضرت آدم و حوا در متون مقدس یهودیت، مسیحیت و اسلام، گواهی روشن بر فطری بودن پوشش است. این داستان‌ها به ما نشان می‌دهند که انسان، حتی در آغازین‌ترین مراحل زندگی خود، با آگاهی از عریانی، به طور طبیعی به دنبال پوشاندن بدن خود بوده است.

روایت تورات

در کتاب مقدس یهودیان، که برای مسیحیان نیز مقدس است، آمده است:

"و چون زن دید که آن درخت برای خوراک نیکوست و به نظر خوش‌نما و دانش‌افزا، از میوه آن گرفته، بخورد و به شوهر خود نیز داد و او خورد. آن‌گاه چشمان هر دو باز شد و فهمیدند که عریان‌اند؛ پس برگ‌های انجیر به هم دوختند و برای خویشتن لباس ساختند." (سفر پیدایش)

این متن نشان می‌دهد که آدم و حوا، پس از خوردن میوه ممنوعه، آگاهی یافتند که عریان هستند و بلافاصله برای پوشاندن خود اقدام کردند. این روایت تأکید می‌کند که احساس شرم از برهنگی، واکنشی طبیعی و فطری در انسان است.

روایت قرآن

در قرآن کریم نیز داستان مشابهی آمده است:

"آن‌گاه که [آدم و حوا] از میوه درخت ممنوعه چشیدند، عورت‌هایشان آشکار شد و با شتاب برگ‌های درختان بهشت را بر خود پوشاندند." (سوره اعراف: ۲۲)

بر اساس آیات قرآن، آدم و حوا پیش از خوردن میوه ممنوعه دارای لباس بودند و پس از آن، لباس خود را از دست دادند و فوراً برای پوشاندن خود اقدام کردند. این امر، نشان‌دهنده عمق فطری بودن پوشش در انسان است، چرا که این اقدام بدون دریافت هیچ‌گونه آموزش یا دستوری از سوی خداوند یا فرشتگان انجام شد.

پوشش در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف

مطالعه تاریخ نشان می‌دهد که حجاب و پوشش در میان اکثر ملت‌ها و فرهنگ‌ها رواج داشته است. هرچند شکل و میزان پوشش در طول تاریخ دستخوش تغییرات و فراز و نشیب‌هایی بوده است، اما هیچ‌گاه به طور کامل از بین نرفته است. نگاهی به لباس‌های سنتی و ملی کشورها نیز نشان‌دهنده وجود پوشش کامل در میان زنان و مردان در تمدن‌های مختلف است.

حجاب در ادیان الهی

تمام ادیان الهی بر لزوم پوشش و حجاب تأکید داشته‌اند. این امر به دلیل هم‌سویی احکام دینی با فطرت انسانی است. در ادامه به بررسی حجاب در ادیان زرتشت، یهودیت، مسیحیت و اسلام می‌پردازیم.

حجاب در شریعت زرتشت

در آیین زرتشت، حجاب و پوشش زنان همواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. زرتشت با ارائه پندها و اندرزهای خود، تلاش کرده است که حجاب را به عنوان بخشی از فرهنگ ملی و مذهبی ایرانیان تثبیت کند. او در سخنان خود بر لزوم حفظ حجاب و عفت تأکید دارد:

"ای نوعروسان و دامادان! به اندرزم گوش دهید و در کردار نیک و مهرورزی پیش‌دستی کنید... راه راست را دریابید و گرد دروغ و خوشی‌های زودگذر نگردید."

(وندداد)

حجاب در شریعت یهود

حجاب در میان قوم یهود به شدت رعایت می‌شده و قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای پوشش زنان وجود داشته است. در کتاب مقدس یهودیان آمده است:

"رفقه برقع خود را گرفته، خود را پوشاند." (سفر پیدایش)

ویل دورانت، تاریخ‌نگار معروف، نیز اشاره می‌کند که در یهودیت، نپوشاندن موی سر توسط زنان، خلافی بود که می‌توانست باعث طلاق شود. این سخت‌گیری‌ها نشان‌دهنده اهمیت حجاب در این شریعت است.

حجاب در مسیحیت

در مسیحیت، همانند یهودیت، حجاب از واجبات بوده است. در انجیل آمده است:

"زنان خود را بیارایند به لباس مزین به حیا و پرهیز، نه با زلف‌ها و طلا و مروارید..." (اول تیموتائوس)

پاپ‌ها و رهبران مذهبی مسیحیت نیز زنان را به رعایت حجاب و دوری از خودنمایی فراخوانده‌اند. آنها تأکید کرده‌اند که زنان باید زیبایی طبیعی خود را بپوشانند تا باعث گناه دیگران نشوند.

حجاب در شریعت اسلام

اسلام، به عنوان آخرین دین الهی، قانون حجاب را با اعتدال و سازگاری با فطرت انسانی وضع کرده است. قرآن کریم در آیات متعددی به لزوم رعایت حجاب اشاره دارد:

"به زنان باایمان بگو که چشم‌های خود را فروپوشند و عورت‌های خود را حفظ کنند و زینت‌های خود را جز آنچه ظاهر است، آشکار نسازند." (سوره نور: ۳۱)

همچنین در سوره احزاب آمده است:

"ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو که چادرهای خود را بر خود فرو افکنند؛ این برای آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند، بهتر است." (سوره احزاب: ۵۹)

جایگاه حجاب در روایات اسلامی

پیامبر اسلام (ص) و امامان معصوم (ع)، علاوه بر تأکید بر حجاب، دستورالعمل‌هایی برای حفظ عفاف و پاکدامنی ارائه داده‌اند. برای نمونه، پیامبر فرمود:

"زن، وقتی به بلوغ رسید، نباید جایی از بدنش دیده شود، جز صورت و دست‌ها." (صحیح بخاری)

همچنین امام علی (ع) می‌فرماید:

"چشم‌چرانی، تیری مسموم از تیرهای شیطان است."

نتیجه‌گیری

بررسی تطبیقی حجاب در ادیان مختلف نشان می‌دهد که این حکم، نه تنها در اسلام بلکه در تمامی ادیان الهی مورد تأکید قرار گرفته است. اگرچه شکل و میزان حجاب در ادیان و فرهنگ‌های مختلف متفاوت است، اما اصل آن، به عنوان یک دستور فطری و الهی، همواره ثابت بوده است. اسلام، با وضع قوانینی متعادل، توانسته است حجاب را به عنوان یکی از مظاهر پاکدامنی و عفاف به جامعه بشری عرضه کند.